Istotnym elementem leninowskiej teorii imperializmu jest sformułowanie prawa nierównomiernego rozwoju gospodarczego. Analizując ekonomiczne i polityczno-militarne własności nowej fazy kapitalizmu W. Lenin podkreślał, że ?w ustroju kapitalistycznym niemożliwe jest równomierne tempo rozwoju ekonomicznego poszczególnych działów gospodarki i poszczególnych państw Nierównomierność rozwoju ekonomicznego i politycznego ? oto bezwzględne prawo kapitalizmu”. W pracy Imperializm jako najwyższe stadium kapitalizmu W. Lenin pisał, iż ?nierównomierność i skoki w rozwoju poszczególnych przedsiębiorstw, poszczególnych gałęzi przemysłu, poszczególnych krajów są w warunkach kapitalizmu nieuniknione”49. W Programie wojennym rewolucji proletariackiej podkreślał, że ?rozwój kapitalizmu w różnych krajach odbywa się nadzwyczaj nierównomiernie. Nie może zresztą być inaczej w warunkach produkcji towarowej”. nierównomierność rozwoju ekonomicznego jest wynikiem kapitalistycznego charakteru procesów rozwoju. Walka konkurencyjna między przedsiębiorstwami, gałęziami, a także jej różnorodne formy w skali międzynarodowej, cykliczność procesów rozwoju ? przez fazy wzrostu i kryzysowych załamań, brak planowości w skali makroekonomicznej, a więc żywiołowość procesów rozwojowych .
