Działanie prawa nierównomiernego rozwoju ekonomicznego występowało w całej historii kapitalizmu. Jego efektem były zmiany układu sił między poszczególnymi państwami, formowanie się i przemieszczanie głównych ośrodków światowej gospodarki kapitalizmu. Głównym ośrodkiem gospodarki kapitalistycznej w fazie kapitalizmu wolnokonkurencyjnego była Wielka Brytania. W 1870 r. przypadało na nią prawie 32% ówczesnej światowej produkcji przemysłowej, podczas gdy na USA 23%, Niemcy 13%, Francję 10%. Już u progu okresu imperializmu decydującą rolę w produkcji przemysłowej świata kapitalistycznego pełnią USA, koncentrując w 1900 r. 31,4% tej produkcji. Spada w tym okresie udział Wielkiej Brytanii (do 18,4%), Francji (z 10,3% w 1870 r. do 7% w 1900 r.), rośnie udział Niemiec (z 13,3% do 16,4%). Zarówno lata wojen światowych, jak i okres międzywojenny pogłębiły zarysowaną wyżej tendencję. Rosło znaczenie w światowej gospodarce kapitalizmu USA, spadła lub nie zmieniała się pozycja pozostałych krajów kapitalistycznych. W 1950 r., a więc po zakończeniu powojennej odbudowy i rekonstrukcji oraz osiągnięciu przez większość krajów Europy Zachodniej przedwojennego poziomu produkcji, USA skupiały prawie 49% produkcji przemysłowej świata kapitalistycznego, Wielka Brytania – 8,6%, Niemcy (zachodnie) ? 6,3% (dwukrotnie mniej niż Niemcy w 1937 r.), Francja 5,9%, Japonia ? 1,6%.
